مروری اجمالی بر مهندسی سیویل و سازه – قسمت اول

اولین گام مهندسی سیویل در یک پروژه خشکی عبارت است از شناختن سایت و نوع خاکی که واحد بر روی آن ساخته خواهد شد. پیمایشی survey برای جمع ‏آوری داده‏ های نقشه‏ برداری (توپوگرافیک)، آب ‏شناسی (هیدرولوژیک)، زمین ‏شناسی (ژئولوژیک) و ژئوتکنیک لازم است. مشخصه فنی مطالعات خاک Soil Investigations Specification توسط مهندس ژئوتکنیک برای تعریف محدوده کاری این پیمایش تهیه می‏شود.

این پیمایش انجام مطالعات خاک به‏ وسیله روشهای ژئوتکنیک و ژئوفیزیک، برای شناخت مناسب نوع خاک و تغییرپذیری آن در نواحی مختلف واحد را شامل می‏شود. نوع خاک مشخص می‏کند که از چه نوع روشها / تجهیزاتی برای گودبرداری استفاده شود (استفاده از مواد منفجره / ماشین حفاری) و نوع فونداسیون مورد نیاز تجهیزات واحد چه باشد (سطحی / عمیق).

همچنین این پیمایش شناسایی خطرات وابسته به زمین (مانند خطر زمین ‏لرزه، ریزش خاک، حفره ‏های زیرزمینی و نظایر آن)؛ و تعریف پارامترهای ژئوتکنیک خاک (برای مثال ظرفیت باربری خاک soil bearing capacity) برای استفاده در سایزینگ فونداسیون، را شامل می‏شود.

مطالعات ویژه ‏ای برای خاک زیر تجهیزات حیاتی مانند تانکهای بزرگ ذخیره ‏سازی، برجهای مرتفع، و نظایر آن انجام می‏شود.

مهندس ژئوتکنیک همچنین برخی پیشنهادات خاصی را به مهندسی ارائه می‏کند، برای مثال پیشنهاداتی در مورد شیب‏هایی که در نواحی خاکریزی بایست تقویت شوند، … .

بعد از تهیه جانمایی کلی واحد (همان General Plot Plan)، می‏توان اولین فعالیتهای سایت را شروع کرد. این کارها عبارتند از عملیات خاکی earthworks، که عبارتند از تراز کردن سطح سایت به ارتفاع مورد نظر.

برای این‏کار نقشه ‏های عملیات خاکی Earthworks drawings نظیر … Grading Plan تهیه می‏شوند.

بعد از این مرحله است که تجهیزات عملیات خاکی برای رسیدن به سطح مورد نیاز اقدام به خاکبرداری / خاکریزی می‏کنند.

وقتی سایت تراز شد، می‏توان به شروع خاکبرداری‏های محلی و ریختن فونداسیون تجهیزات اصلی نمود. در واقع فونداسیون تجهیزات اصلی عمیقترین فونداسیونها بوده و بنابراین بایست ابتدا فعالیتهای مربوط به این فونداسیونها انجام شود.

طراحی فونداسیون تجهیزات نیازمند اطلاعات فروشنده نظیر شکل هندسی سطح تماس تجهیز footprint، مکان آنکر بولتها، بارهای استاتیک و دینامیک و امثال آن است. این فروشنده است که بارها را مشخص می‏کند و بر اساس این بارها سایزینگ فونداسیونها تعیین می‏شود.

مهندس سیویل طراحی فونداسیون را بر اساس نرم ‏افزار کامپیوتری انجام می‏دهد.

نوع (شمع، …) و اندازه فونداسیون به خواص خاک (ظرفیت خاک‏برداری، …) بستگی دارد. مبنای طراحی و نتایج محاسبات در دفترچه محاسبات فونداسیون foundation calculation note ثبت می‏گردد.

منبع: راهنمای مهندسی در پروژه ‏های نفت و گاز – تالیف: هروه بارون – ترجمه: ابوالفضل آهنی (در دست ویرایش فنی)